صدف عسگری در نمایی از فیلم "یلدا" ساخته مسعود بخشی
سینما شبکه (سی نت):
مریم کمیجانی، زن جوانی که به دلیل قتل شوهرش به مرگ محکوم شده. در شب یلدا به استودیوی یک برنامه زنده تلویزیونی آورده شده تا توسط تنها فرزند مقتول یعنی مونا ضیا بخشیده شود اما مجموعه اتفاقات در صحنه و پشت صحنه این برنامه هر دو زن جوان را در چالشی جدی برای تصمیم‌گیری قرار می‌دهد.
مسعود بخشی یکی از مستند سازان خوب سینمای ایران است که تقریبا 20 سالی است که در عرصه مستند سازی فعال است و نقطه اوجش نیز ساخت مستند تهران انار ندارد به شمار می رود که موفقیتهای زیادی را در عرصه های داخلی و بین المللی کسب کرد و در زمان خودش به عنوان یکی از مستند های صف شکنی بود که توانست حتی وارد شبکه نمایش خانگی کشور هم بشود. یلدا دومین ساخته این سینماگر نشان داد که هر قدر او مستند ساز خوبی است در زمینه ساخت فیلم بلند یا داستانی، نه تنها هیچ تبحری ندارد بلکه ایده خراب کن خوبی هم هست.
واقعیت این است که چنین سوژه ای را بارها و بارها در سینما در فیلمهای مختلف به شکل های گوناگون و با ساختار بهتر در فرم و محتوا شاهد بودیم که دهلیز بهروز شعیبی آخرین آنهاست. این مساله حتی در تلویزیون هم به شکلی زیبا توسط محمدرضا هنرمند در سریال زیر تیغ با فیلمنامه و ساختاری درخشان در خاطره ها مانده و البته دم دستی ترین نمونه اینگونه سوژه ها را می بایست در برنامه سالانه ماه عسل با اجرای احسان علیخانی جستجو کرد که همین اتفاقات را حداقل به شکلی حرفه ای ترین با چینش و میزانسی بهتر شاهد بوده و هستیم. حال سئوال اینجاست که ارزش افزوده فیلم یلدا چه در قصه و چه در ساختار نسبت به آثاری که در سطور بالا به آنها اشاره کردم دقیقا چه بوده؟ و اصلا این فیلم تا چه حد توانسته در میان تولیدات یاد شده خودنمایی کند؟ واقعیت این است که پاسخ به هر دو سئوال منفی استو. به نظرم این فیلم نه ارزش افزوده ای را ایجاد کرده و نه موفق به خودنمایی در مقام مقایسه با آثار مذکور شده است و شاید یکی از دلایل بروز چنین مساله ای که به هر حال سبب ضعف اثر شده نگاه مستند گونه کارگردان در مدیوم داستانی و سینمایی است. دوربین بخشی همچنان نگاهی مستند را در اکثر نماها دارد گویی با یک مستند گزارشی از پشت صحنه یک رویداد مواجهیم و البته این نگاه مستند گزارشی در فیلمنامه هم به شکل پر رنگی بروز و ظهور می یابد گویی قرار است مثلا با یک شکل کامل شده سینمایی از ماه عسل مواجه باشیم و البته همانگونه که پیشتر نیز اشاره کردم یلدا نه تنها نمی تواند به ماه عسل نزدیک شود بلکه در حد و اندازه های برنامه " در شهر" هم نمی تواند خودنمایی کند. شاید تنها نکته مثبت و قابل اعتنای یلدا در خط کمرنگ انتقادی آن پیرامون نوع برنامه سازی در تلویزیون و پشت صحنه آشفته و پرتنش برخی برنامه های تلویزیونی (به زعم کارگردان) و درنهایت نیشخند مخاطب به مساله مسابقه پیامکی که اینروزها در انواع برنامه های ریز و درشت صدا و سیما جا خوش کرده و فقط جایش در بخش های خبری تلویزیون ما خالی است و تبدیل به یکی از پولساز ترین منابع درآمدی سازمان عریض و طویل صدا و سیما شده یکی از معدود نقاط قوت یلدا محسوب می شود. فیلم البته خالی از هر گونه بازیگر چهره است که چنانچه بخواهد به اکران عمومی دربیاید نمی تواند شانسی را برای جذب مخاطب داشته باشد اگرچه به نظر می رسد حضور فرانسوی ها به عنوان سرمایه گذار یلدا این پیام را همراه داشته باشد که اصلا هدف گذاری سازندگان این فیلم اکران داخل کشور نیست. البته بازی صدف عسگری در نقش مریم تا حدی توانسته بیننده را به عمق مشکلات خانواده کمیجانی که ناشی از فقر اقتصادی و فقر فرهنگی است راهنمایی کند همچنین فرشته صدر عرفایی نیز در نقش مادر مریم نقش آفرینی خوبی داشته است. پایان فیلم نیز دارای ایده خوبی است که البته باز هم مانند سایر بخشهای فیلم و فیلمنامه ناقص باقی مانده آنجا که مریم در لحظات کوتاهی که با فرزندش تنها شده بخشی از مو و ناخن فرزند را برای آزمایش ژنتیک جدا می کند تا داستان او و خانواده ضیا همچنان ادامه داشته باشد اما همانگونه که اشاره کردم این بخش نیز به شدت شتابزده و سرسری کار شده در صورتیکه می توانست به یکی از بخشهای اثر گذار فیلم تبدیل شود. در مجموع یلدای مسعود بخشی دارای قابلیتهای سینمایی برای اکران نیست و در بهترین شکل می تواند یک تله فیلم ناقص باشد. ایکاش سابقه مسعود بخشی در ساخت مستندهای خوب به او یادآوری کند که مجددا به سراغ حوزه ای برود که در آن به درجه خوبی از شناخت و کارآمدی رسیده و عرصه فیلمسازی داستانی را رها کند و البته در باره بخشی و یلدا یک احتمال دیگر هم وجود دارد که او تلاش کرده تا با ساخت فیلمی کم اهمیت و کم خطر و بی خاصیت بازگشتی بی سر و صدا پس از شش - هفت سال به سنیمای ایران داشته باشد.
