صفحه اول - فیلم ها - نقد و یادداشت - ویدئو - هنرمندان - جدول فروش - نویسنده ها - جدول ارزشگذاری نویسندگان

پرسش و پاسخ   |  درباره ما   |   تماس با ما   |   تبلیغات  |   ماهنامه سینمایی «برش های کوتاه» (جدید)

انتخاب رنگ پس زمینه صفحه: 

پربیننده ترین نقدها و یادداشت ها

سی نت  >> اخبار و مطالب  >> مشاهده متن اخبار

در ستایش موتسارت سینما / نقد واپس روی در هنر گوش کردن به بهانه درگذشت انیو موریکونه

:: 18 تیر 1399  12:46:43 PM  ::

ایمان عظیمی

سی نت: درگذشت «انیو موریکونه» در دهه دهم زندگی دور از باور نبود ولی جادوی موسیقی وی آنچنان طنین انداز و در سطح وسیعی گسترده بود که ما استمرار آقای موریکونه را به مانند موسیقی های ماندگاری که خلق کرده نامیرا می پنداشتیم و فقدان وی را آن طور که باید، باور نمی کنیم.

در این نوشتار قصد دارم تا با توجه به پدیده انیو موریکونه به نقد اصوات نالایق خودموسیقی پندار بپردازم، نه از منظر فرم، بلکه محتوایی که می تواند با فرم هم ارتباط مضمونی برقرار کند.

در این سال ها و با رشد فزاینده و افسارگسیخته تکنولوژی، دستیابی هر فرد به مفاهیم والایی همچون «آهنگسازی» و «تنظیم کنندگی» که پیشتر با فاعل بودن انسان به عنوان خالق و سازنده سر و کار داشت خدشه وارد شده است. به عبارت دیگر این تکنولوژی است که جای خلاقیت و زایش هنری را گرفته و در موسیقی نمود بیشتری نیز پیدا کرده است.

تولید انبوه موسیقی در این دوران به مدد تکنولوژی، گوش آدمی را مورد آماج شدیدترین حملات قرار می دهد و «سلیقه» را از آن خود می کند. سلیقه ای که پیش تر آغوش خود را برای شنیدن و فرا گرفتن موسیقی ای با متر و میزان درست آماده می کرد، حال به نقطه ای رسیده که ارزش آن چیزی فراتر از قرار گرفتن در پس زمینه قرارهای کافه ای نیست.

موسیقی حال حاضر (اگر بشود نام موسیقی روی آن گذاشت) خط بطلانی است بر زایش هنری، زیرا زایش هنری مولد «ذوق»، «اندیشه»، «زیست هنر» که حاصل «زیست اجتماعی» هنرمند به شمار می رود. سوءاستفاده کنندگان این عرصه با سواستفاده از تکنولوژی به ترک تازی خود ادامه می دهند و سلیقه قوام یافته پیشین را به راحتی و تحت عنوان «موسیقی جوان پسند» و «مد روز» به مدد شنوندگانی که آموزش خوب انتخاب کردن و خوب گوش کردن را فرا نگرفته اند پیش می برند.

«مصرفی کردن» موسیقی و نگاه صرف صنعتی داشتن به این مقوله عمیقا ارزشمند، کارکرد اصلی آن یعنی همان هنر را به شدت مخدوش می کند. در حال حاضر ما موسیقی گوش نمی کنیم تا به این واسطه ارزش هنر والا را درک کنیم. ما به صورت گذرا به موسیقی گوش می دهیم تا به طور مثال برای هضم بهتر غذا کمک حالمان باشد یا در اتومبیل به منظور بر هم زدن «سکوت» به آن رجوع می کنیم و حتی قصدمان از پلی کردن آن لذت، سرگرمی و کامجویی از موسیقی هم نیست. صرفا به این اعمال می پردازیم چون صنعت افسارگسیخته اینگونه به ما دیکته کرده! صنعتی که با اشتهایی سیری ناپذیر وجوه ارزشمند «هنر» را می بلعد و کالایی را به ما تحویل می دهد که از هنر فقط جنبه ظاهری و یا بهتر بگویم: فقط «املایی» ظاهری از آن را داراست و نه تنها هیچ چیز به مخاطب عرضه نمی کند و به مثابه سرعت گیر عمل می کند؛ بلکه در جهت تحمیق آدمی آثاری را به خورد شنونده/بینده/مخاطب می دهد که بازتولید همان «خرده فرهنگ لمپنی» است.

اصوات گوش خراش و نالایق دنیا که مبلغین متوهم تکنولوژی از آن ها به عنوان «موسیقی» یاد می کنند برای فراموش نشدن توسط مخاطب به تولید بی وقفه و به اصطلاح خودمانی «سری دوزی» از خود یا دیگر مبتذل ها روی می آورند تا همچنان سوار بر موج حماقت آدمیان این روزگار فراموش نشوند و این همان مصداق، «مصرفی کردن» موسیقی است. ولی این مصرفی کردن تولید کننده به دست خویشتن است و نه فقط انتقال آن به مخاطب. او دائما خود را در خدمت پول مصرف می کند و نیروی حداقلی ذوقی که شاید وجود داشته باشد را در اختیار غوغاسالاران وادی سرمایه داری استثمارگر قرار می دهد.

افراط به کپی کردن از دست این و آن که خود نیز همواره مبتذل بوده، هستند و خواهند بود اگر با تولید مکرر همراه نباشد به مرور از یادها خواهد رفت و این مورد علاقه سرمایه گذاران پدیده «صنعت فرهنگ» نیست. زیرا اگر در ادامه این روند خدشه ای وارد شود مخاطب بی حضور مگس های مزاحم می تواند به آموزش و تربیت حس شنوایی خود بپردازد و این سیکل معیوب را پس از تخریب به درستی بنا کند. بنایی که از خوش قوارگی سرشار و تهی از نا آراستگی هاست. تنها راه مقابله با الیگارشی سرمایه در وادی هنر، آموزش، آموزش و باز هم آموزش است. آموختنی نه از طریق تلویزیون و پدیده های اینچنینی، بلکه آموختنی که سرشار از خودانگیختگی است و ریل گذاری های مرسوم فرهنگ غالب را پس می زند.

از این پس، با درگذشت هرکدام از معدود باقی مانده بزرگان دوران طلایی عرصه جهانی هنر، عده ای بی صفت و بی استعداد خواهند ماند تا با صدای انکرالاصوات خود، تنظیم های ناکوک و نابلد، بازی های کاریکاتورگونه و کلاژکنندگانی متقلب وادی هنر را به یک چشم بر هم زدنِ برق آسا به فنا دهند.

اما ما سخت ایستاده ایم تا با گو ، چشم و‌ هر چه به سلیقه تربیت شده مان کمک می کند مقابل این فرومایگان بایستیم و با به اشتراک گذاشتن هنر ناب و اندیشه ای که از آن ساطع می شود احترام قائل و راه را بر بی هنرانی که ارزش کاردستی خود را با معیار کمی تعداد دنبال کنندگان اینستاگرامی می سنجند، سد کنیم.
انیو موریکونه از جمله معدود بازماندگان نسلی بود که به زایش «حس» و «اندیشه» سوای فیلم هایی که برایشان موسیقی «خلق» کرده می پرداخت. وی طلایه وار به آموزش خودانگیخته مخاطب برای درک بهتر هنر موسیقی مشغول بود. کمیت بی نظیر به همراه کیفیت کم نظیر آثار خلق شده توسط «مایسترو موریکونه» تا پایان دهه نهم زندگی اش، تمثیل وار از وی ققنوسی ساخته بود که تمایلی به نیستی ندارد. اما پرهیب مرگ، آفرینشگر زیبایی های برساخته این دنیا را در چنگال رام ناشدنی خود فرو برد.

انیو موریکونه نه تنها «اورفئوس» دنیای سینه فیل ها و نغمه پرداز بلند مرتبه عشاق موسیقی بود، بلکه شاعر ناخود آگاه افرادی محسوب می شد که در خیال خود برترین موسیقیدان زنده جهان بودند ولی قدرت به فعل رساندن علاقه و انگیزه شان را نداشتند. او رامشگری بود که قدرت نوازندگی اش به بزرگی و هیبت قلل مرتفع جهان طعنه می زد.

پرونده های ویژه سی نت از دوره های برگزاری جشنواره فیلم فجر

::  نقل مطالب و عکس های اختصاصی سی نت بدون ذکر منبع، نام نويسنده و نام عکاس ممنوع است  ::

صفحه اول  |  فیلم ها  |   هنرمندان   |   نقد و یادداشت  |  نويسنده ها   |  ویدئو  |  پرسش و پاسخ   |  درباره ما  |   تماس با ما  |   جدول فروش   |   تبلیغات

ماهنامه سینمایی «برش های کوتاه» (جدید)

::  سردبیر: احمد شاهوند  ::