صفحه اول - فیلم ها - نقد و یادداشت - ویدئو - هنرمندان - جدول فروش - نویسنده ها - جدول ارزشگذاری نویسندگان

پرسش و پاسخ   |  درباره ما   |   تماس با ما   |   تبلیغات  |   ماهنامه سینمایی «برش های کوتاه» (جدید)

انتخاب رنگ پس زمینه صفحه: 

پربیننده ترین نقدها و یادداشت ها

سی نت  >> اخبار و مطالب  >> مشاهده متن اخبار

بازیگر یا تماشاگر مسأله این است / یادداشت آرش عنایتی برای فیلم «خانه اي كه جك ساخت» ساخته لارس فون تریه

:: 5 دی 1397  11:01:18 PM  ::

سی نت: به هر رويدادي مي توان از دو منظر متفاوت نگريست. يكبار از بيرون و بار ديگر از درون. تصور كنيد براي نظاره ي سالمندي به خانه ي سالمندان رفته ايد با وقتي را كه در خانه ي سالمندان، به نظاره تان آمده اند. يا زماني كه تاريخ مي خوانيد با زماني كه تاريخ مي سازيد. نگاه بيروني به هر پديده اي، تماشاگرانه و نگاه دروني به همان پديده، نگاهي بازيگرانه است. بر همين اساس فرق است ميان دانته، كه به دل ِ دوزخ مي زند. با جك( كاراكتر مركزي فيلم ِ خانه اي كه جك ساخت) كه از دل ِ دوزخ سر بر مي آورد. هر دو همراهند با ويرژيل. دانته، نگاهِ تماشاگرانه دارد اما جك ، نگاه ِ بازيگرانه و اين، مهم ترين وجه افتراق اين دو است. آن يكي در سير عوالم دوزخ، به داستان هاي ويرژيل درباره ي دوزخيان گوش مي سپارد و اين يكي داستان ش را در مسيرِ دوزخ به گوش ويرژيل مي خواند. آن ديگري معماري است در دست ِ مهندس هستي. اين يكي، مهندسي مي كند معماري را. به تعبير آن چه از فيلم مي فهميم، نت موسيقي ِ ديگري را، نمي نوازد كه خودش مي نويسد موسيقي از براي ديگري. اوست كه دو شعر مجزاي ويليام بليك( ببر و بره) را در بستري نو به هم مي خوراند تا درندگي يكي، دليل ِ جاودانگي آن ديگري شود. و از اين روست كه همچون آلبرت اسپير (معمارِ دوران زمامداري هيتلر) مصالح خوب و بد را در بناي عالم در هم مي آميزاند بل كه طرحي نو برانگيزاند تا براثر سايشِ ايام، فرسايش مواد و ريزش مصالح نامرغوب، بنيان ِ خير استوار و ماندگار بماند. بدين گونه شر، نه در برابر خير، كه هم ارز خير مي شود و بر جلا و اعتبارش مي افزايد. همچنان كه شرايط سخت ترِ فساد(بخوانيد نيروي بيشتر شر) بر دانه هاي انگور، بر ميزان مرغوبيت شراب حاصله موثر مي شود.
اما و هزار اما كه در روايت فون ترير، ويرژيل نه بازيگر و نه تماشاگرِ محض است. اوست كه به داوري مي نشيند تا غبار از حقيقت برخيزد. براي نمونه به درستي نشان مي دهد كه شأنِ خير با شر برابر نيست و تمثيل چراغ هاي خيابان و سايه ي عابر( تمثيلي كه جك براي انگيزه ي قتل ها به كار مي برد)، توجيه اشتباهي است كه هر معتاد به امرِ شري، مي تواند به وجهي از آن بهره جويد. يا اشاره ي زيبايش به درختِ بلوطي كه گوته در زير سايه اش مهم ترين آثارش را پديد مي آورد و سال ها بعد، بر سايه ي همان درخت ، كشتار يهوديان شكل مي گيرد. در واقع، يكي به زير سايه اش( به اعتبار نوشته هايش)نور و آن ديگري تيرگي، به جان ِ تاريخ بشريت مي بخشند. به عبارت ِ بهتر، ظل به اعتبار وجود ذي ظل معنا مي يابد. و از طريق همين اشاره ي زيباست كه در مي يابيم كه جك همچون فاوست( قهرمان يكي از آثار گوته) روح اش را به شيطان فروخته و درك ش از نظامِ عالم، به مثابه ادراك شيطان از انجيل است.

پرونده های ویژه سی نت از دوره های برگزاری جشنواره فیلم فجر

::  نقل مطالب و عکس های اختصاصی سی نت بدون ذکر منبع، نام نويسنده و نام عکاس ممنوع است  ::

صفحه اول  |  فیلم ها  |   هنرمندان   |   نقد و یادداشت  |  نويسنده ها   |  ویدئو  |  پرسش و پاسخ   |  درباره ما  |   تماس با ما  |   جدول فروش   |   تبلیغات

ماهنامه سینمایی «برش های کوتاه» (جدید)

::  سردبیر: احمد شاهوند  ::