صفحه اول - فیلم ها - نقد و یادداشت - ویدئو - هنرمندان - جدول فروش - نویسنده ها - جدول ارزشگذاری نویسندگان

پرسش و پاسخ   |  درباره ما   |   تماس با ما   |   تبلیغات  |   ماهنامه سینمایی «برش های کوتاه» (جدید)

انتخاب رنگ پس زمینه صفحه: 

پربیننده ترین نقدها و یادداشت ها

سی نت  >> اخبار و مطالب  >> مشاهده متن اخبار

نگاهي به شاخصه هاي کارگرداني رضا عطاران

کارگرداني واقع گرا

:: 24 اردیبهشت 1390  12:10:43 PM  ::

فرهاد خالدی نیک

سی نت: رضا عطاران بيش از آن که با عناويني چون فيلمنامه نويس و کارگردان شناخته شود،بازيگري است توانا که از هنگام پخش مجموعه ساعت خوش نامش بر سر زبان ها افتاد و خيلي زود توانست نامي براي خويش دست و پا کند. بازيگري که با تکيه بر شوخ طبعي ذاتي، قريحه بداهه پردازي و هوش سرشارش يکي پس از ديگري پله هاي موفقيت را بالا رفت تا امروز به عنوان يکي از معدود اميدهاي سينمايي به اصطلاح کمدي ايران به حساب آيد.

اما بزرگترين امتياز وي در اين است که در طول اين سال ها نشان داده علاوه بر هنر بازيگري، از قلم شيريني برخوردار است و در زمينه کارگرداني نيز حرف هاي بسياري براي گفتن دارد. اگرچه مجموعه زير آسمان شهر 1 به مدد فيلمنامه و شخصيت پردازي خلاقانه عطاران يکي از محبوب ترين سريال هاي روتين سيما لقب گرفت، اما وي ترجيح مي داد که همچنان درعرصه کارگرداني فعال بوده و روندي را که با طنزهاي آيتمي سيب خنده، مجيد دلبندم، ستاره ها و البته قطار ابدي شروع کرده بود،با سريال روتين شبانه کوچه اقاقيا به صورت جدي تر ادامه دهد.

کوچه اقاقيا که در سال 82 از شبکه تهران به روي آنتن رفت، اگرچه به واسطه حضور به يادماندني زنده ياد منوچهر نوذري، هم اکنون بسيار خاطره انگيز جلوه مي کند، اما به خاطر بهره مندي از فيلمنامه هايي ضعيف و عدم پرداخت درست شخصيت ها، نتوانست آنچنان که بايد مخاطبان را با خود همراه کند. به نظر مي رسد ايجاد تغييرات عمده در ايده اوليه و فراموش شدن هدف غايي سريال،به تدريج کوچه اقاقيا را از مسير اصلي خارج و دچار تکرار و يکنواختي آزاردهنده اي نمود. با اين حال خلق يکي دو تيپ ماندگار همچون گشتاسب (با بازي مجيد صالحي) اميدها را نسبت به موفقيت هاي آتي عطاران زنده نگه داشت.

با ساخت سريال خانه به دوش،عطاران شناخت عميق خود از طبقات محروم و متوسط اجتماع و نوع روابط ميان آن ها را به خوبي نشان داده و توانست شخصيت هايي دوست داشتني با ما به ازاي واقعي را خلق کرده و سريالي جذاب و پربيننده را روانه آنتن کند. سريالي که بارزترين خصوصيتش، نزديک شدن به تعريف درست طنز و عدم رويکرد به لودگي هاي تصويري و کلامي محسوب مي شد. در عين حال نگاه رئاليستي عطاران به قصه،پرداختي واقع گرايانه را رقم زده به طوري که شوخي ها و روابط ميان آدم ها، از جنس خود زندگي شده و همذات پنداري تام و کامل بيننده را بر مي انگيزد.

عطاران اين شيوه و نوع نگاه منحصر به فرد را که امضاي مخصوص خودش را به همراه دارد، در دو سريال متهم گريخت و ترش و شيرين نيز ادامه داده تا به ناگاه تلويزيون ايران را خود را صاحب يک استعداد ناب و خلاق ببيند که قادر است به مدد توانمندي هايش مخاطبان بسياري را پاي جعبه جادو بنشاند. متهم گريخت که با توجه به مولفه هاي موفق خانه به دوش ساخته شده بود، بيش از هر چيز نشان داد که عطاران سبک کاري خود را شناخته و به آن ايمان دارد و قادر است در اين راه بيش از اين ها از خود مايه بگذارد. شايد بزرگترين برگ برنده عطاران در اين سريال کشف و معرفي احمد پورمخبر بود که در قالب کاراکتر "مش قربون" آنقدر خوش درخشيد که چندي بعد به پاي ثابت اکثر کمدي هاي عامه پسند سينماي ايران تبديل شد.

ترش و شيرين مجموعه اي بود که براي خنداندن تماشاگر تنها متکي به ويژگي هاي بازيگرانش نبود. در اينجا نيز قرار نبود که بازيگران دست به لودگي بزنند و با حرکات آنچناني لبخند را مهمان لبان بيننده کنند. ترش و شيرين نيمي از موفقيتش را مديون فيلمنامه پر بارش بود، فيلمنامه اي سرشار از طنزهاي موقعيت. گويي فيلمنامه نويسان و کارگردان با دقت در حواشي موقعيت هاي مختلف لوکيشن،نکات بامزه اي را کشف و ارائه کرده اند. به عنوان مثال مي توان به شوخي با لوله داغ بخاري و يا قضيه تنفس بيمار در بيمارستان اشاره کرد که از ميان جزئياتي بسيار ظريف منتج مي شد.

با اين وجود ترش و شيرين در کارنامه عطاران قدمي رو به جلو محسوب نمي شود. چرا که او در خانه به دوش و متهم گريخت نيز همين فضا و روابط را تصوير کرده و چه بسا در آنها موفق تر از اين مي نمود.

بزنگاه تا بدينجا آخرين اثر رضا عطاران در مقام کارگردان به حساب ميآيد. سريالي که به واسطه پرداختن و اشارات رک و مستقيم به معضل اعتياد و نمايش صريح برخي ناملايمات و ناهنجاري هاي اجتماع به مذاق عده اي چندان خوش نيامد و با واکنش تند برخي مسئولان مواجه شد. همين موضوع جدايي ناخواسته عطاران از خاستگاهش تلويزيون را رقم زده تا او به بازي در برخي کمدي هاي نازل مشغول شده و موقعيتي مناسب براي همتاياني چون سعيد آقاخاني و مجيد صالحي ايجاد شود تا سعي کنند دنباله رو نوع نگاه او به مقوله طنز باشند. دنباله رواني که کارنامه شان نشان داده گرچه ممکن است به عنوان بازيگر،موفق و دوست داشتني باشند اما در عرصه کارگرداني از دانش و قريحه کمتري برخوردار بوده و فاقد خلاقيت و نوآوري هاي خاص هستند.

گفته مي شود به زودي شاهد ساخت و به روي پرده رفتن نخستين ساخته سينمايي رضا عطاران خواهيم بود. اتفاق خوشايندي که اگر به وقوع بپيوندد، شايد بتواند سينمايي نيمه جان کمدي را اندکي رونق بخشيده و زنده کند. سينما و تلويزيون ايران همچنان چشم انتظار خلاقيت و نبوغ يکي از استعدادهاي ويژه خود است!

پرونده های ویژه سی نت از دوره های برگزاری جشنواره فیلم فجر

::  نقل مطالب و عکس های اختصاصی سی نت بدون ذکر منبع، نام نويسنده و نام عکاس ممنوع است  ::

صفحه اول  |  فیلم ها  |   هنرمندان   |   نقد و یادداشت  |  نويسنده ها   |  ویدئو  |  پرسش و پاسخ   |  درباره ما  |   تماس با ما  |   جدول فروش   |   تبلیغات

ماهنامه سینمایی «برش های کوتاه» (جدید)

::  سردبیر: احمد شاهوند  ::